با شروع سال جدید، نخستین موضوعی که ذهن کارگران، کارمندان و مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی را درگیر می‌کند، مسئله حقوق و دستمزد است. این روزها، حقوق و دستمزد مطابق قانون کار سال ۱۴۰۴ به یکی از مهم‌ترین و داغ‌ترین مباحث تبدیل شده است، چرا که این موضوع مستقیماً بر معیشت و کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر تأثیر می‌گذارد.
تعیین حقوق و دستمزد توسط اداره کار بر اساس معیارهای مختلفی انجام می‌شود که هدف اصلی آن، حمایت از کارگران و تنظیم بازار کار است. در ادامه، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر تعیین حقوق سال ۱۴۰۴ را بررسی می‌کنیم:
یکی از اساسی‌ترین معیارها در تعیین حقوق، نرخ تورم است که توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود. این شاخص برای حفظ قدرت خرید کارگران در برابر افزایش قیمت‌ها در نظر گرفته می‌شود.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران که در دی‌ماه ۱۴۰۳ منتشر شد، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه خانوارها در آذرماه به ۳۱.۴ درصد رسید که نسبت به ماه قبل ۱.۱ درصد کاهش داشته است. میانگین نرخ تورم سالانه نیز حدود ۳۲.۵ درصد برآورد شده است. این نرخ برای دهک اول جامعه ۳۰ درصد و برای دهک نهم ۳۲.۹ درصد اعلام شده است.
با توجه به نرخ تورم ۳۲.۵ درصدی و افزایش حقوق ۳۰ تا ۴۵ درصدی، همچنان شکافی بین قدرت خرید کارگران و هزینه‌های زندگی وجود دارد.
سبد معیشتی و نیازهای روزمره خانوار نیز نقش مهمی در تعیین حقوق دارد. این معیار شامل هزینه‌های ضروری یک خانواده متوسط است.
طبق گزارشی که در مهرماه ۱۴۰۳ منتشر شد، یک فعال کارگری میانگین هزینه ماهانه سبد معیشت خانوار کارگری را ۲۵ میلیون تومان اعلام کرد. این در حالی است که حداقل حقوق یک کارگر بدون سابقه و فرزند، ۹.۵ میلیون تومان تعیین شده که اختلاف قابل‌توجهی با هزینه‌های زندگی دارد.
علاوه بر این، پیش‌بینی شده است که نرخ سبد معیشت سال ۱۴۰۴ به ۲۷.۵ میلیون تومان برسد، در حالی که حداقل حقوق مصوب وزارت کار برای این سال، بصورت قابل توجهی کمتر از این میزان برآورد شده است.
نوع شغل و شرایط محیط کاری تأثیر مستقیمی بر میزان دستمزد دارد. برخی مشاغل به دلیل سختی، خطرات فیزیکی یا نیاز به مهارت‌های ویژه، مشمول مزایای بیشتری می‌شوند.
بر اساس تصمیم شورای‌عالی حفاظت فنی و بهداشت وزارت کار، برخی مشاغل به‌عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور شناخته شده‌اند، از جمله:
طبق ماده ۵۲ قانون کار، کارکنان این حوزه‌ها روزانه تنها ۶ ساعت کار می‌کنند، مجاز به اضافه‌کاری نیستند و از ۵ هفته مرخصی سالانه بهره‌مند می‌شوند.
کارمندان و کارگران متأهل و دارای فرزند معمولاً افزایش حقوق بیشتری را دریافت می‌کنند.
بر اساس آمارهای سال گذشته، حقوق کارکنان متأهل بدون فرزند ۳ درصد بیشتر از افراد مجرد افزایش یافت. همچنین، کارکنان دارای فرزند به ازای هر فرزند ۴ تا ۶ درصد افزایش حقوق دریافت کردند.
به‌عنوان مثال، اگر افزایش حقوق کارکنان مجرد ۲۰ درصد باشد، یک فرد متأهل با ۵ فرزند ممکن است تا ۴۵ درصد افزایش حقوق داشته باشد.
حداقل حقوق وزارت کار ۱۴۰۴ برای افرادی تعیین شده که فاقد سابقه کاری مرتبط باشند. هرچه تجربه کاری بیشتر باشد، میزان حقوق نیز افزایش می‌یابد. این مقدار کاملاً به سیاست‌های کارفرما بستگی دارد و در قراردادهای کاری تعیین می‌شود.
در نهایت، تعیین حقوق و دستمزد نیازمند توافق میان کارفرمایان، نمایندگان کارگران و دولت در جلسات شورای عالی کار است. اگر شرایط اقتصادی به گونه‌ای باشد که افزایش حقوق باعث رکود تولید و کاهش اشتغال شود، کارفرمایان ممکن است دست بالا را در این مذاکرات داشته باشند. در نهایت، عدد نهایی حقوق سال ۱۴۰۴ باید با توافق همه طرف‌ها مشخص شود.
در سال‌های گذشته، تمامی افرادی که بر اساس قوانین وزارت کار استخدام شده بودند، مشمول افزایش حقوق شدند. برای سال ۱۴۰۴، حقوق کارمندان شرکت‌های خصوصی 45 درصد افزایش خواهد یافت. به همین ترتیب، کارکنان دستگاه‌های اجرایی، نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات و سازمان انرژی اتمی نیز از این میزان افزایش حقوق برخوردار خواهند شد. علاوه بر این، کارکنان کشوری و لشکری، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، کارمندان مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و قضات نیز احتمالاً مشمول قانون افزایش حقوق سال ۱۴۰۴ خواهند بود. لازم به ذکر است که میزان افزایش حقوق بازنشستگان هنوز به‌طور رسمی اعلام نشده است.
شورای عالی کار در سال ۱۴۰۴ حداقل حقوق و دستمزد کارگران را با افزایش ۴۵ درصدی نسبت به سال قبل تعیین کرد. بر این اساس، حداقل حقوق ماهانه از ۷,۱۰۰,۰۰۰ تومان در سال ۱۴۰۳ به ۱۰,۳۹۹,۰۰۰ تومان در سال ۱۴۰۴ افزایش یافت.
علاوه بر افزایش حقوق پایه، سایر مزایا و حق‌الزحمه‌های کارگران نیز به شرح زیر تعیین شده است:
| اقلام حقوق | سال ۱۴۰۲ (بر مبنای ریال) | سال ۱۴۰۳ (بر مبنای ریال) | سال ۱۴۰۴ (بر مبنای ریال) |
| حداقل دستمزد روزانه | ۱,۷۶۹,۴۲۸ | ۲,۳۸۸,۷۲۸ | ۳,۴۶۳,۶۵۶ |
| حداقل دستمزد ماهانه | ۵۳,۰۸۲,۸۴۰ | ۷۱,۶۶۱,۸۴۰ | ۱۰۳,۹۰۹,۶۸۰ |
| مزد هر ساعت کاری | ۲۴۱,۲۸۶ | ۳۲۵,۸۸۸ | ۴۷۲,۵۳۱ |
| مزد هر ساعت اضافه کاری | ۳۳۷,۸۰۰ | ۴۶۹,۶۰۷ | ۵۹۲,۸۳۹ |
| حق مسکن | ۹,۰۰۰,۰۰۰ | ۹,۰۰۰,۰۰۰ | ۹,۰۰۰,۰۰۰ |
| بن خواربار | ۱۱,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۴,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۲,۰۰۰,۰۰۰ |
| پایه سنوات( افراد با حداقل ۱ سال سابقه کار) | ۲,۱۰۰,۰۰۰ | ۲,۱۰۰,۰۰۰ | ۲,۸۲۰,۰۰۰ |
| حق اولاد (یک فرزند) | ۵,۳۰۸,۲۸۴ | ۷,۱۶۶,۱۸۴ | ۱۰,۳۹۰,۹۶۸ |
| حق اولاد (دو فرزند) | ۱۰,۶۱۶,۵۶۸ | ۱۴,۳۳۲,۳۶۸ | ۲۰,۷۸۱,۹۳۶ |
| حق تاهل | – | ۵,۰۰۰,۰۰۰ | ۵,۰۰۰,۰۰۰ |
| کارگران متاهل بدون فرزند (با حداقل یکسال سابقه کار) | ۷۳,۰۸۲,۸۴۰ | ۹۹,۶۶۱,۸۴۰ | ۱۳۹,۹۰۹,۶۸۰ |
| کارگران متاهل با یک فرزند | ۸۰,۴۹۱,۱۲۴ | ۱۰۸,۹۲۸,۰۲۴ | ۱۵۳,۱۲۰,۶۴۸ |
| حقوق فرد مجرد بدون سابقه و فرزند (بدون کسر حق بیمه) | ۷۳,۰۸۲,۸۴۰ | ۹۴,۶۶۱,۸۴۰ | ۱۳۴,۹۰۹,۶۸۰ |
حداقل حقوق کارمندان دولت در سال ۱۴۰۴ با هدف حمایت از خانواده، تقویت جوانی جمعیت و تحقق عدالت اجتماعی، بر اساس قانون و با در نظر گرفتن عائله‌مندی و تعداد فرزندان تعیین خواهد شد. در این راستا، حقوق افراد مجرد در سال آینده ۲۰ درصد افزایش می‌یابد، در حالی که برای افراد متأهل، میزان افزایش حقوق با توجه به تعداد فرزندان به‌طور قابل توجهی بیشتر خواهد بود. به‌عنوان نمونه، خانواده‌هایی با پنج فرزند می‌توانند تا ۴۵ درصد افزایش حقوق داشته باشند. به‌طور کلی، پیش‌بینی می‌شود که میانگین رشد حقوق و دستمزد در سال ۱۴۰۴ حدود ۲۸ درصد باشد.
| طبقه بندی کارکنان | متوسط افزایش نظام های پرداخت/درصد |
| کارکنان مجرد اعم از زن و مرد | ۲۰ درصد |
| کارکنان متاهل بدون فرزند (حق عائله مندی) | ۲۳ درصد |
| کارکنان متاهل دارای ۱ فرزند | ۲۶ درصد |
| کارکنان متاهل دارای ۲ فرزند | ۳۰ درصد |
| کارکنان متاهل دارای ۳ فرزند | ۳۶ درصد |
| کارکنان متاهل دارای ۴ فرزند | ۳۹ درصد |
| کارکنان متاهل دارای ۵ فرزند و بیشتر | ۴۵ درصد |
میزان عیدی کارگران در سال ۱۴۰۴ تحت تأثیر عواملی مانند حقوق پایه، سابقه کار، وضعیت تأهل، تعداد فرزندان، نرخ تورم و شرایط اقتصادی کشور تعیین می‌شود. بر این اساس، حداقل عیدی ۱۴ میلیون و ۳۳۲ هزار تومان و حداکثر عیدی ۲۱ میلیون و ۴۹۸ هزار تومان در نظر گرفته شده است. برای محاسبه عیدی کارگران، از فرمول‌های زیر استفاده می‌شود:
حقوق کارگران مزد روزانه * ۶۰ روز = حداقل عیدی
حقوق کارگران مزد روزانه * ۹۰ روز = حداکثر عیدی
تمام افرادی که درآمد آن‌ها از سقف معافیت مالیاتی فراتر رود، موظف به پرداخت مالیات بر حقوق خواهند بود. میزان این مالیات در سال ۱۴۰۴ به میزان مازاد حقوق آن‌ها نسبت به مبلغ ۲۴ میلیون تومان در ماه بستگی دارد. در جدول زیر، نحوه محاسبه مالیات بر حقوق را مشاهده می‌کنید:
| پلکان | درآمد سالیانه به ریال | نرخ مالیات |
| – | از ۱ ریال تا ۲۴ میلیون ریال | معاف |
| پله اول | از ۲۴۰ میلیون ریال تا ۳۰۰ میلیون ریال | ۱۰ درصد |
| پله دوم | از ۳۰۰ میلیون ریال تا ۳۸۰ میلیون ریال | ۱۵ درصد |
| پله سوم | از ۳۸۰ میلیون ریال تا ۵۰۰ میلیون ریال | ۲۰ درصد |
| پله سوم | از ۵۰۰ میلیون ریال تا ۶۶۷ میلیون ریال | ۲۵ درصد |
| پله چهارم | از ۶۶۷ میلیون ریال به بالا | ۳۰ درصد |
همان‌طور که در جدول مشاهده می‌شود، مالیات حقوق بر اساس مازاد درآمد و به‌صورت پلکانی محاسبه می‌شود، یعنی برای هر بخش از درآمد که از سقف معافیت فراتر رود، نرخ متفاوتی اعمال می‌شود. برای محاسبه دقیق مالیات هر کارمند، می‌توانید یک فایل اکسل ایجاد کرده و فرمول‌های مربوطه را در آن وارد کنید تا محاسبات به‌صورت خودکار انجام شود. همچنین، استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری یا مشورت با یک حسابدار حرفه‌ای می‌تواند به دقت بیشتر در محاسبات کمک کند.
آلی
سلام علیکم
اطلاعات مفیدی بود ok
سلام علیکم
اطلاعات مفیدی بود